Powstanie Centrum Żeglugi Wiślanej we Włocławku? Powrót do tradycji nad Wisłą? To ma być perełka na skalę Polski i Europy

Włocławek, miasto o bogatych tradycjach rzecznych i przemysłowych, zyska niebawem wyjątkowe miejsce, które połączy przeszłość z przyszłością. Ogłoszony 24 stycznia 2025 roku przetarg na opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej dla budowy i wyposażenia Centrum Żeglugi Wiślanej (Nadwiślańskiego Centrum Dziedzictwa SZKUTNIA) otwiera nowy rozdział w historii miasta.

To ambitne przedsięwzięcie przywróci pamięć o dawnej świetności Wisły oraz tradycji szkutniczej, która przez wieki kształtowała rozwój polskiej żeglugi śródlądowej.

Wisła była przez stulecia kręgosłupem polskiej gospodarki, najważniejszym szlakiem handlowym łączącym miasta i regiony. Wraz z jej wodami płynęły towary, ludzie i idee, a różnorodność jednostek rzecznych, takich jak szkuty, galary czy baty, świadczyła o niezwykłym kunszcie polskich szkutników. Nadwiślańskie Centrum Dziedzictwa SZKUTNIA ma przywrócić te tradycje do życia.

Projekt ośrodka przewiduje rekonstrukcję historycznych łodzi i statków rzecznych, warsztaty rzemieślnicze, rejsy edukacyjne oraz wystawy interaktywne. Celem jest nie tylko ożywienie wiedzy o dawnych technikach szkutniczych, ale także stworzenie przestrzeni dla edukacji i badań nad polskim dziedzictwem rzecznym.

Centrum powstanie na historycznych terenach związanych z żeglugą wiślaną, przy ulicy Płockiej we Włocławku. Lokalizacja nad samą Wisłą umożliwi bezpośredni kontakt z rzeką, co będzie kluczowym elementem działalności ośrodka. Dawny Port Letni, będący w przeszłości ważnym punktem handlowym i logistycznym, zostanie zrewitalizowany, stając się integralną częścią infrastruktury SZKUTNI.

Ośrodek obejmie różnorodne przestrzenie i obiekty dostosowane do celów edukacyjnych, badawczych i rekreacyjnych. W skład infrastruktury wejdą m.in.:

• Hala szkutnicza – przestronne miejsce, gdzie będą powstawać repliki dawnych łodzi i statków rzecznych. Zwiedzający będą mogli obserwować proces budowy od podstaw.

• Pracownie rzemieślnicze – dedykowane tradycyjnym technikom, takim jak powroźnictwo, taklerstwo czy żaglomistrzostwo.

• Skansen obiektów pływających – unikalna ekspozycja tradycyjnych jednostek rzecznych, takich jak szkuty, baty, galary, a także repliki pływających budynków, takich jak młyn bździel czy dworzec wodny.

• Budynek ekspozycyjny – miejsce, w którym znajdą się wystawy stałe i czasowe, w tym ekspozycja poświęcona królewskiej komorze celnej oraz tradycjom flisackim wpisanym na listę UNESCO.

• Dworzec wodny z kawiarnią – miejsce odpoczynku i spotkań, z widokiem na Wisłę, gdzie goście będą mogli spróbować regionalnych specjałów.

• Rewitalizowany Port Letni – przestrzeń z pomostami, gdzie cumowane będą repliki statków i łodzi. Powstanie również plac manewrowy do wodowania jednostek oraz przestrzeń do ich zimowania.

• Pomieszczenia edukacyjne i konferencyjne – przystosowane do organizacji warsztatów, seminariów i spotkań kulturalnych.

Dzięki połączeniu funkcji edukacyjnych, badawczych i rekreacyjnych Centrum stanie się miejscem atrakcyjnym zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.

Główna siedziba Nadwiślańskiego Centrum Dziedzictwa SZKUTNIA znajdzie się w zrewitalizowanym budynku dawnej przepompowni Fabryki Celulozy – symbolu włocławskiego przemysłu. Fabryka, działająca od 1899 roku, przez dekady była kluczowym elementem gospodarki miasta, wpływając na życie tysięcy mieszkańców. Dla wielu Włocławian miała wymiar nie tylko ekonomiczny, ale także społeczny i kulturowy.

Rewitalizacja tego budynku to hołd dla historii miasta oraz szansa na jej nowe życie. Zachowując industrialny charakter przepompowni, ośrodek stworzy nowoczesną przestrzeń, która łączy funkcje wystawiennicze, warsztatowe i edukacyjne. Dzięki temu Fabryka Celulozy stanie się pomostem między przeszłością a przyszłością, przypominając mieszkańcom o ich tożsamości i znaczeniu Wisły w rozwoju miasta.

Nadwiślańskie Centrum Dziedzictwa SZKUTNIA będzie miejscem, gdzie historia ożyje dzięki nowoczesnym metodom edukacyjnym. Programy skierowane do dzieci, młodzieży i dorosłych obejmą warsztaty rzemieślnicze, rejsy edukacyjne oraz interaktywne lekcje muzealne.

Ośrodek odegra także istotną rolę w badaniach naukowych, współpracując z międzynarodowymi instytucjami, takimi jak Muzeum Statków Wikingów w Roskilde czy Albaola Faktoria Kultury w Hiszpanii. Badania nad tradycyjnymi technikami szkutniczymi oraz konserwacją historycznych jednostek pływających przyczynią się do ochrony i rozwoju polskiego dziedzictwa rzecznego.

Nadwiślańskie Centrum Dziedzictwa SZKUTNIA stanie się miejscem, które łączy edukację, kulturę i rekreację. Dzięki malowniczej lokalizacji nad Wisłą, przestrzeni piknikowej i możliwości wypożyczenia tradycyjnych łodzi, ośrodek będzie atrakcyjny zarówno dla pasjonatów historii, jak i osób szukających odpoczynku na łonie natury.

Dla mieszkańców Włocławka SZKUTNIA będzie miejscem dumy i wspólnej integracji, a dla turystów – unikalnym punktem na mapie Polski, który pozwoli poznać bogactwo tradycji wiślanych.

Celem Nadwiślańskiego Centrum Dziedzictwa SZKUTNIA jest stanie się wiodącym ośrodkiem kulturalno-edukacyjnym w Europie. Dzięki swojej działalności Włocławek zyska szansę na przywrócenie świetności nadwiślańskiego dziedzictwa, a także na stworzenie przestrzeni, która inspiruje do odkrywania i pielęgnowania tradycji rzecznych. To projekt, który połączy pokolenia, promując jednocześnie polskie dziedzictwo kulturowe na arenie międzynarodowej.